Koncepcja SRI – ekologia w funduszach

Jeszcze nie tak dawno temu, w drugiej połowie ubiegłego wieku, wybitni ekonomiści jak Milton Friedman, głosili, że odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw ogranicza się do osiągania maksymalnych zysków (The business of business is business).

Jednak coraz częściej, mówi się o szerszej roli społecznej firm. W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie rynku tymi zagadnieniami R. Edward Freeman w roku 1984 wprowadził w ramach teorii zarządzania pojęcie interesariuszy przedsiębiorstwa, czyli klientów, akcjonariuszy, pracowników, ale również otaczającego firmę społeczeństwa. Celem przedsiębiorstw nie staje się już wyłącznie maksymalizacja zysków, celem staje się maksymalizacja korzyści wszystkich interesariuszy. A więc firmy, w coraz większy stopniu stają się odpowiedzialne społecznie ( Corporate Social Responsible ).

Takie podejście do określania celów działania firm znalazło swoje odbicie w ofercie dostępnych na świecie funduszy inwestycyjnych. Pojawiło się zainteresowanie inwestowaniem społecznie odpowiedzialnym (SRI – socially responsible investing), tym bardziej, że w coraz większym stopniu inwestor jest nie tylko akcjonariuszem nastawionym na zysk ale i interesariuszem. Fundusze SRI, czyli inwestujące w firmy odpowiedzialne społecznie, stają się coraz bardziej popularne na świecie ze względu na dwa czynniki.

Po pierwsze inwestorzy coraz częściej unikają branż, których działalność pod względem moralnym może być – mówiąc delikatnie – dyskusyjna, i biorą pod uwagę takie kwestie jak ochrona praw człowieka, oraz zmiany klimatyczne. Dwie najbardziej popularne kategorie funduszy SRI, będących odzwierciedleniem obszarów zainteresowania inwestorów to tzw. „dark green” – z której wyeliminowane są podmioty powiązane z przemysłem zbrojeniowym, tytoniowym i naftowym – oraz grupa funduszy mających na celu ochroną klimatu, w tym zminimalizowanie efektu cieplarnianego. Liczba funduszy SRI stale rośnie i według raportu Avanzi SRI Research na dzień 30 czerwca 2006 roku na rynku europejskim funkcjonowało 388 funduszy definiowanych jako odpowiedzialne społecznie, a ich ilość wzrosła w stosunku do roku poprzedniego o 3%.
Kolejnym czynnikiem, który wpłynął na zmianę trendów w inwestowaniu w fundusze SRI to możliwość osiągania wysokich stóp zwrotu, co dotychczas było stosunkowo trudne ze względu na małą różnorodności funduszy SRI dostępnych na rynku.

Wspomniane elementy spowodowały stały wzrost zainteresowania takimi funduszami ze strony inwestorów. Według danych Lipper Feri spośród funduszy akcyjnych procentowy napływ środków do funduszy,ekologicznych, ochrony środowiska i alternatywnych źródeł energii, wzrósł z 0,6% w 2005 do 2,6% w 2006 zaś w pierwszej połowie 2007 wyniósł już 15,2%.

Polski rynek podąża za trendami światowymi, choć historia tych produktów na naszym rynku jest zdecydowanie o wiele krótsza. Obecnie na rynku dostępne są między innymi: fundusze Fortis Investments Zielony Bonus i Hossa Plus, BlackRock Merrill Lynch New Energy, ISF Global Climate Change Equity Schroders czy Arka BZ WBK Energii FIO. Wyniki tych funduszy są różnorodne, od -0,1% dla funduszu BlackRock Merrill Lynch New Energy do 3,2% wzrostu dla ISF Global Climate Change Equity Schroders, w okresie 6 miesięcy przy równoczesnym spadku wskaźnika MSCI World – Net Return na poziomie -4,1% (dane na dzień 30 maja 2008).

Obecnie niewiele funduszy inwestuje w spółki notowane na warszawskiej giełdzie. Spowodowane jest to w szczególności śladową ilością firm na naszym parkiecie, które można zakwalifikować do firm odpowiedzialnych społecznie. Pocieszającym jest fakt, iż w związku z wejściem na polski rynek zagranicznych funduszy inwestycyjnych, części z nich będzie pochodziła z grupy SRI jak chociażby Biosphere ODDO Asset Management, fundusz inwestujący w akcje spółek z całego świata świadczących usługi z zakresu opieki medycznej, z branży farmaceutycznej i biotechnologicznej.

Warto zwrócić uwagę, na fakt, iż w okresie roku (od połowy 2005 roku do połowy 2006 roku) wartość aktywów funduszy SRI zarejestrowanych w Europie wzrosła o ponad 40%, z 24,1 miliardów EUR do 34,0 mld EUR, a w kwietniu 2008 roku ich poziom aktywów osiągnął 39,2 miliarda EUR (źródło: Lipper Feri). Można zakładać, że podobny trend wzrostowy będzie obserwowany również na rynku polskim, choć jego dynamika będzie raczej znacząco mniejsza. Ciągły wzrost wielkości aktywów funduszy SRI wskazuje na rosnące znaczenie tych produktów w świadomości klientów mimo, iż w większości krajów udział funduszy SRI pośród wszystkich dostępnych jest bliski 1%. Wzrost udziału wartości aktywów funduszy SRI w całości zarządzanych aktywów był spowodowany zarówno wysokimi zwrotami na rynku finansowym, lecz również dwoma innymi czynnikami. Przede wszystkim zarządzający funduszami coraz bardziej są przekonani, że specjalizacja funduszy SRI jest ich kluczową przewagą konkurencyjną, i w stosunku do lat poprzednich na rynkach europejskich podjęto bardziej agresywne działania marketingowe i sprzedażowe. Ponadto niektóre fundusze o znaczących aktywach zostały przekształcone w fundusze SRI UCITS, co spowodowało wzrostu udziały funduszy SRI w całości aktywów funduszy sektora.

Przyszłość inwestowania społecznie odpowiedzialnego rysuje się bardzo ciekawie. Rosnąca świadomość inwestorów w zakresie działań prospołecznych, proekologicznych, duże zainteresowanie ochroną środowiska zapewne będzie wpływać pozytywnie na dalszy rozwój tego typu przedsięwzięć. Dodatkowo również w Polsce świadomość społeczna wśród przedsiębiorców rośnie, co w najbliższej przyszłości może zaowocować zainteresowaniem polskich inwestorów funduszami SRI.

Autor: Robert Majkowski, Prezes Zarządu Venicius Capital Advisers Sp. z o.o.

źródło: IPO.pl